ارزیابی عملکرد شاخص های شناسایی خشکسالی و بارش استاندارد از وضعیت ‏خشکسالی حوضه دریاچه ارومیه

نویسندگان

علیرضا شکوهی

رضا مروتی

چکیده

در سال های اخیر خشک شدن دریاچه ارومیه به عنوان دومین دریاچه فوق شور دنیا مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. این پژوهش، به بررسی اثر خشکسالی بر خشک شدن تدریجی این دریاچه به کمک دو شاخص بارش استاندارد (spi) و شاخص شناسایی خشکسالی (rdi) می پردازد. در این تحقیق از داده های جهانی بارش پایگاه gpcc و دمای پایگاه ncep/ncar در دوره بلندمدت 2010-1980 استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که حوضه دریاچه ارومیه در سال 2000-1999 دچار خشکسالی شدیدی شده است. اثرات سوء این خشکسالی می توانست با ترسالی های بعدی تقلیل یابد، ولی حوضه با تجربه دوره های نرمال و نزدیک به نرمال در سال های بعد، مجددا در سال 2008 دچار خشکسالی نسبتا شدید دیگری شده است. مقدار شاخص های rdi و spi برای واقعه سال 1999 به ترتیب 2.23- و 2.13- به دست آمد. مقایسه این دو شاخص برای دیگر موارد خشکسالی شدید و بسیار شدید حادث شده در منطقه نشان از حساس تر بودن شاخص rdi نسبت به شاخص spi در ارزیابی خشکسالی های حدی دارد. از سال 2000 به بعد، حوضه هم از نظر بارش و هم از نظر خشکسالی به شرایط نرمال نزدیک شده است، اما مساحت دریاچه ارومیه روند کاهشی خود را تا به امروز ادامه داده است. این امر نشان می دهد که علاوه بر خشکسالی، عوامل دیگری نیز در خشک شدن این دریاچه نقش داشته اند. بر اساس نتایج به دست آمده، دوره توسعه فعالیت های عمرانی در حوضه منطبق بر دوره هایی است که شاخص های خشکسالی، شکننده بودن حوضه از نظر منابع آبی را به خوبی نشان داده اند. این امر نمایانگر اهمیت استفاده از سیستم های پایش خشکسالی، به عنوان جزئی تفکیک ناپذیر از مدیریت جامع منابع آب، برای جلوگیری از فجایعی که کل کشور را  تحت تأثیر قرار می دهند، می باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی عملکرد شاخص‌های شناسایی خشکسالی و بارش استاندارد از وضعیت ‏خشکسالی حوضه دریاچه ارومیه

در سال‌های اخیر خشک شدن دریاچه ارومیه به‌عنوان دومین دریاچه فوق شور دنیا مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. این پژوهش، به بررسی اثر خشکسالی بر خشک شدن تدریجی این دریاچه به‌کمک دو شاخص بارش استاندارد (SPI) و شاخص شناسایی خشکسالی (RDI) می‌پردازد. در این تحقیق از داده‌های جهانی بارش پایگاه GPCC و دمای پایگاه NCEP/NCAR در دوره بلندمدت 2010-1980 استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهند که حوضه در...

متن کامل

مقایسۀ شاخص استاندارد بارش و نظام رتبه‌بندی تاپسیس به‌منظور ارزیابی وضعیت مخاطرۀ خشکسالی در استان خوزستان

مطالعة وضعیت خشکسالی به‌عنوان نوعی مخاطرة طبیعی در نواحی مختلف به‌منظور تدوین طرح‌های مقابله با خشکسالی و مدیریت خطر آن، اهمیت زیادی دارد. نمایه‌های مختلفی برپایة کمیت‌های مؤثر اقلیمی برای ارزیابی خشکسالی معرفی شده است. بررسی حالت‌های وقوع همزمان طبقات هر نمایة معین خشکسالی می‌تواند معیار مناسبی برای ارزیابی تطابق نمایه‌ها باشد. هدف این تحقیق، مقایسۀ دو روش رتبه‌بندی تاپسیس و شاخص استاندارد بار...

متن کامل

تعیین آستانة خشکسالی و محاسبة میزان بارش قابل اعتماد ایستگاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه

وقوع پدیدة خشکسالی از واقعیتهای مهم ایستگاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه است که می توان علت اصلی آن را در نوسانهای دوره ای اقلیم و عدم عبور توده هوای مرطوب و باران آور خصوصاً توده هوای مرطوب مدیترانه ای دانست. در این مطالعه دادههای مربوط به بارش سالیانه در یک دورة آماری43 ساله (1960- 2002) برای ایستگاههایی از حوضه آبریز دریاچه ارومیه جهت تحلیل آماری و محاسبه سالهای مرطوب و خشک استفاده قرار گرفته ...

متن کامل

پایش خشکسالی در حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از شاخص فازی

خشکسالی به عنوان یک پدیده اقلیمی با کمبود رطوبت و بارندگی نسبت به شرایط نرمال تعریف می‌شود. این پدیده به شدت بر همه جوانب فعالیت‌های بشر تاثیر می‌گذارد. در مقاله حاضر با استفاده از قابلیت‌های سامانه نرم‌افزاری MATLAB و شاخص تلفیقی 3SEPI در دو مقیاس زمانی 6 و 12 ماهه، به بررسی وضعیت خشکسالی در حوضه دریاچه ارومیه پرداخته شد. برای این کار از داده‌های اقلیمی، دو پارامتر (بارندگی و دما) 5 ایستگاه سی...

متن کامل

پایش خشکسالی و ارزیابی امکان پیش‌بینی آن در حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از شاخص SEPI و مدل ANFIS

Drought is a concept that is generally understood on a basic level, but is difficult to quantify. Palmer defined a drought as a meteorological phenomenon that is characterized by ‘‘prolonged and abnormal moisture deficiency. A drought can alternatively be broadly defined as a temporary, recurring reduction in the precipitation in an area. Aridity and drought are not synonymous. A...

متن کامل

بررسی وضعیت خشکسالی استان گلستان با استفاده از شاخص بارش استاندارد (SPI)

خشکسالی را در یک دوره زمانی با هوای نامعمول خشک که به حد کافی با فقدان آب به­علت عدم تعادل هیدرولوژیک روبرو است تعریف می‌کنند. در خشکسالی چهار ویژگی عمده مورد مطالعه قرار می‌گیرد که عبارتند از: شدت، مدت، فراوانی و گستره خشکسالی. هدف از این تحقیق پهنه‌بندی شدت خشکسالی در استان گلستان می‌باشد. به این منظور، از شاخص بارش استاندارد (SPI) به­عنوان شاخص منتخب جهت پایش خشکسالی در ایستگاه‌های واقع در د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مهندسی و مدیریت آبخیز

ناشر: پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

ISSN 2251-9300

دوره 6

شماره 3 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023